Wordt het ‘moestuin-gevoel’ rond zonnestroom aanjager voor opvoeren energieprestatie woningen?

In 2011 werden er evenveel zonnepanelen geïnstalleerd dan alle jaren daarvoor. In één jaar tijd verdubbelde daardoor de Nederlandse zonnestroomproductie. Mede veroorzaker: de enorme concurrentie vanuit China. Prijzen daalden hierdoor zover dat er sprake is van ‘netpariteit’. Netpariteit wil simpelweg zeggen dat de prijs van zonnestroom gelijk is aan de prijs per kWh die je aan de stoomleverancier moet betalen. In de praktijk is die nu zelfs lager. Er is dus geld te verdienen. Je moet daarbij wel bij bedenken dat van de circa 22 cent die je per kWh aan je stroomleverancier betaalt, er maar rond de 7 cent bij hen terecht komt voor de productiekosten.

De netbeheerder moet het dus wel goed blijven vinden dat als je even meer zonnestroom produceert dan je nodig hebt je dit kosteloos het net op mag sturen en je dit op enig moment weer mag ‘inruilen’ voor netstroom: salderen heet dat! En natuurlijk moeten we er daarbij ook er vanuit gaan dat de minister van financiën geen list weet te verzinnen om de energiebelasting en de btw die hij zo misloopt toch van je te innen. Met dat in het achterhoofd is het vanaf heden dus aantrekkelijk om in zonnestroom te investeren.

Hoe rendabel is dat dan?
Een waarschuwing vooraf: ieder cijfer dat ik nu noem kan morgen verouderd zijn. Zo papegaaide ik twee jaar geleden in deze blog de deskundigen nog na: ‘Dat naar verwachting het behalen van netpariteit er voor 2020 wel inzat’. Die werd dus al in 2011 gerealiseerd. Energie uit zonnecellen kost nu, als je een beetje scherp inkoopt, rond de 70 cent per Watt/piek(Wp) vermogen. Dat is, zo rapporteert Bloomberg, een van werelds grootste bureaus  voor financiële analyse met een speciale tak voor New Energy Finance, nog maar dik 1 procent van de 80 dollar van 1976. Nu moet je daar nog ruim één tot wel bijna twee keer dat bedrag aan dakframe, kabels, omvormer en installatie bij optellen, maar dan kost één paneel met een capaciteit van 250Wp, compleet geïnstalleerd, toch niet veel meer dan € 500. Daarmee produceer je dan als alles een beetje meezit rond de 220 kWh op jaarbasis waarvoor je anders toch zo een kleine € 50 moet neertellen. Ook al loopt die productie in de loop der tijd wat terug en zal je misschien de panelen over zo’n 30 jaar moeten vervangen, levert dit toch een aantrekkelijker rendement op dan je voor je spaarcenten krijgt bij de bank. Of, als je daar even niet over beschikt, je moet betalen voor een stukje extra hypotheek.

Het moestuin gevoel
81% van de Nederlanders leeft niet energiebewust, was de uitslag van een onderzoek dat EO.N uitvoerde onder 1000 Nederlanders. Dit is ook mijn conclusie als ik zie dat volgens CPB nog geen 5% van de bezitters van een eigen woning de moeite heeft genomen om hun huis van een energielabel te laten voorzien om daarmee enig idee op te doen over de energieprestatie van hun woning. Het fascineerde mij dan ook dat ik in mijn E(nergie)P(prestatie)A(dvies) trajectenveel mensen tegen kom met plannen tot aanschaf van zonnestroom, terwijl zij niets gedaan hebben aan de isolatie van hun woning. Velen van hen hebben, zoals ik het noem, dus een Hummer als huisdier. Anders gezegd: stoken voor de sterren. Vanwaar dan toch die neiging tot aanschaf van zonnepanelen terwijl isolatie van dak, wanden en vloer een nog veel beter rendement oplevert?

Ik noem dat nu het moestuin gevoel. Dat zelfde gevoel van iemand die trots en voldaan zijn zelf geteelde sla serveert. Terwijl men die voor een fractie van de inspanning=kosten natuurlijk bij de bio boer kan halen. Het gevoel dat zelf aan de natuur ontworsteld te hebben. Dat geeft die trots, die voldoening, die ook de producenten van zonnestroom uitstralen als ze weer de nodige kWh geoogst hebben.

Marjan Minnesma, directeur van Urgenda, de actieorganisatie voor duurzaamheid en innovatie, en de nummer 1 op de lijst van invloedrijke personen op het gebied van duurzaamheid, vertelt over haar moeder, de ster uit de Tegenlicht uitzending over zonnestroom. Nooit te bewegen de thermostaat een graadje lager te zetten, totdat zij haar eigen stroom is gaan produceren. Nu trots op iedere kWh die ze ‘oogst’. Maar plotseling ook super attent op het gebruik. Misschien ligt daar dan ook een sleutel voor de bewustwording  hoe wij onze gebouwde omgeving van grootgebruiker van energie tot energieleverancier gaan transformeren. Via zonnestroom naar een totaal bewustzijn over de energieprestatie van de woning. Je woning laten isoleren om energie te besparen is toch een stuk minder vermoeiend dan op je knieën slakken vangen om de sla te redden. En dat isoleren heeft pas echt een mooi rendement: tot wel 20%! Misschien dat we dan toch met zijn allen in omgekeerde volgorde de trias energeticagaan doorlopen. Een kniesoor die daarom treurt als het maar gebeurt.

Zon als het gas op is
En luisterend naar Wim Sinke, in Nederland bij uitstek de zonnestroom specialist, zijn we nog lang niet aan het einde van die ontwikkeling. Ligt een efficiency verbetering met een factor vier mogelijk in het verschiet zodat, als over 30 jaar de panelen aan vervanging toe zijn, de zonnestroom vast super concurrerend zal zijn met de met fossiel opgewekte stroom.  Eén ding is zeker: als we nu geen markt voor zonnestroom creëren, zal die ontwikkeling nooit plaatsvinden. Daarmee zorgen we ook een beetje voor volgende generaties die in hun energie moeten voorzien als wij over 30 jaar het aardgas opgestookt hebben. Kan niet beter: wij het moestuin gevoel, zij de luxe van een  duurzaam efficiënte energievoorziening.  Dat het wat ingewikkelder is dan dit, maakt het op Mackay geïnspireerde boekje De Energie voorziening van Nederland Vandaag (en morgen? ) wel duidelijk. Maar als we die 40% die we gebruiken in de gebouwde omgeving tegen die tijd maar vast opgelost hebben, is dat al een hele stap vooruit.