Onder deze titel doe ik verslag over het opwaarderen van de energieprestatie van woningen door particulieren. Ditmaal de ervaringen van een (super)deskundige. Hij was onderzoeker bij het Energieonderzoek Centrum Nederland (ECN) en ook nu nog werkzaam op het terrein van duurzaam omgaan met energie in de bebouwde omgeving bij het programma de Energiesprong van de SEV. De ambitie is hoog. Het uitgangspunt, een woning uit de 30e jaren geselecteerd met een (zo) groot (mogelijk) verbeterpotentieel. Dus als start zo krakkemikkig mogelijk, maar wel met een situering die goede mogelijkheden biedt om in de toekomst zelfvoorzienend te worden, of misschien zelfs een beetje meer dan dat. Met andere woorden: met een energielabel G als startpunt op naar een A+++ of wellicht zelfs een energieleverend huis. In feite dus zelfs nog een stap verder dan een zo genaamd Passiefhuis, omdat in dat concept vooral gewerkt wordt aan de vraagreductie van energie en in dit geval niet alleen de energiebesparing maar ook de opwekking van energie veel aandacht krijgt.
Een ‘geen spijt’ aanpak
Het proces wordt wetenschappelijk aangepakt volgens de door hem zelf ontwikkelde PIAF methodiek. PIAF staat voor Prepared In all Aspects for Future developments of wel voor de Edit Piaf bewonderaars een ‘non je ne regrette rien’ aanpak, of in ‘goed’ Nederlands een ‘no regret approach’. Een geen spijt aanpak waarin rekening wordt gehouden met de verwachte ontwikkeling van de energieprijs, leveringszekerheid, technologische ontwikkelingen en een aanpak die waarde- en niet kostengedreven is maar ook, zoals in zijn geval nu al, een investering in Zon-PV omdat hij zo gelukkig was ingeloot te worden voor subsidieverlening. (overigens was die subsidie toen nodig omdat op dat moment de PV kosten nog 3.2 € /Wp waren. Momenteel ligt die al onder de 2.5 €/Wp zodat een dergelijk dak ook snel zonder subsidie lonend zal zijn).Voor alle beslissingen geldt het uitgangspunt dat als je toch gaat verbouwen je het beste zo veel mogelijk zaken combineert.
‘Geen spijt’, heeft dan ook een duidelijke relatie met de levensduur van de maatregel. Bijvoorbeeld onderdelen van het casco 40 jaar (isolatie muren, dak en vloer), isolatieglas 15-20 jaar, installaties zoals gasketel en warmtepomp 10-15 jaar, huishoudelijke apparaten 5-10 jaar, Zon PV 20-30 jaar etc., etc. Wat betreft het effect op de waarde van het huis moet worden opgemerkt dat dit volgens de veelgebruikte makelaarsformule berekend wordt op 60% van de verbouwingskosten, omdat in veel gevallen de 40% besteed aan renovatie van keuken en badkamer al verouderd is op het moment van aanbrengen en dus geen blijvende waarde toevoegt. Wanneer echter de investering dominant wordt gestoken in de duurzame aspecten van de woning zoals een goed binnenmilieu, laag energiegebruik en (lage) stabiele woonlasten, moet de waarde bepaald worden alsof het de oplevering van een nieuwe woning betreft op die desbetreffende locatie: dat verhoogt de (economische) waardering enorm (**).
Maatregelen die nu al genomen zijn, bestaan uit buitenzijdige isolatie (spouwmuur ongeschikt voor de aan te brengen isolatiedikte) twee lagen van ieder 15 cm dikke PUR-platen met een Rc (warmteweerstand) van 8, HR++ dubbel glas, en goede dak- (30 cm ISOBOUW platen, Rc = 10) en vloerisolatie (40 cm EPS “chips”, Rc = 5). Dergelijke ‘schil’ ingrepen hebben alleen zin als ook een hoge luchtdichtheid wordt bereikt. Om de kwaliteit hiervan te kunnen beoordelen is gewerkt met infrarood- en luchtdichtheid metingen als goede indicatie voor waar de grootste warmteverliezen optreden, maar ook een mogelijke indicatie voor toekomstige vochtproblemen bij al te grote ‘lekken’. Kosten daarvan zijn €1000-1500 in dit geval uitgevoerd door www.vastgoedmetingen.nl. In totaliteit is de ‘schil’ zodanig uitgevoerd dat in combinatie met de balansventilatie+grondcollector en warmteterugwinning van StorkAir een warmtevraag van slechts 25 kW/m² of grofweg een kleine 2.5 m³/m² gas resteert. Samen maakt dit dat de woning met een vloeroppervlak van 160 m² nu toe kan met een kleine 600 m³ gas per jaar: 400 voor de verwarming en 150-200 voor het tapwater. Hiervoor een zuinige ATAG HR ketel geïnstalleerd, ‘solar ready’ dus voorbereid op aansluiting van een zonthermisch systeem dat op zich nu al rendabel maar als investering even moet wachten tot dat het budget het toelaat. Zon PV was door de verleende subsidie nu al rendabel en is uitgevoerd als een ‘voldak systeem’. 100 m² amorf silicium zonnepanelen van 6,3 kWp/m² met een theoretische opbrengst van 5600 kWh welke door beschaduwing in de praktijk 5000 kWh levert. Ruim voldoende om het eigen elektriciteitsgebruik af te dekken en is tevens esthetisch een zeer aantrekkelijke oplossing.
Nog niet rendabel, maar opties voor de toekomst zijn een warmtepomp of zon thermische warmtewinning in combinatie met nu nog in ontwikkeling zijnde compacte warmte opslag systemen.
Voor de uitvoering werd naar volle tevredenheid samengewerkt met de architect Ton Kowalczyk van het Architectuur Atelier en de bedrijven Infinity NRG voor het PV systeem en Luitjes Projectbouw voor de algehele uitvoering.
Samenvattend
Een 30e jarenhuis op weg naar zelfvoorziening of zelfs meer dan dat. De lessen die daar in ieder geval uit te trekken zijn:
- Als je gaat verbouwen combineer dan alles wat je aan je gevel en/of dak doet. Uitvoering in ‘standaard’ of ‘goed’ maakt zo een €6000 tot €7000 verschil uit en betaalt zich over de levensduur dus ruimschoots terug.
- De eerste 10-15 jaar beschikken we zeer waarschijnlijk nog over (betaalbaar) gas. Als je daar tegen die tijd afscheid van wilt nemen, moet de warmtevraag niet te hoog zijn. Een tweede reden dus om niet te zuinig te zijn bij het investeren in de schil.
- Stel je op de hoogte van de trends in technologische ontwikkelingen, opdat je in de toekomst de mogelijkheden hebt om deze te integreren zonder desinvesteringen als gevolg van aanpassingen, die gelet op hun levensduur nog niet nodig zijn.
Leuke plaatjes en aanvullende informatie zijn te vinden op www.piafwonen.nl
(*) Zie voor eerdere ervaringen deel 1) en deel 2)
(**) Zie bijvoorbeeld Energielabel werkt gunstig op verkoopbaarheid woning